Adhezja przy minimalnie inwazyjnych naprawach kompozytu - tips & tricks

Artykuł lek. dent. Michał Jaczewski

Materiały kompozytowe to doskonałe rozwiązanie w stomatologii zachowawczej. Umożliwiają minimalnie inwazyjne opracowanie ubytku, precyzyjne modelowanie, a w razie potrzeby można je modyfikować i naprawiać. Aby jednak w pełni wykorzystać te zalety, kluczowe jest uzyskanie mocnego i trwałego połączenia. Adhezja musi być zapewniona zarówno pomiędzy szkliwem i zębiną a materiałem kompozytowym, jak i pomiędzy istniejącym a nowo aplikowanym kompozytem.

Uniwersalny system wiążący

W celu uproszczenia procedur klinicznych, w swojej praktyce stosuję system wiążący ósmej generacji – CLEARFIL™ Universal Bond Quick (Kuraray Noritake Dental Inc.). Dzięki technologii Rapid Bond, aplikacja jest szybka i prosta - bez wcierania i czekania. Jednocześnie, dzięki zawartości oryginalnego monomeru 10-MDP, ten system wiążący zapewnia mocne wiązanie z różnymi powierzchniami, w tym ze szkliwem, zębiną i kompozytami.

Skład chemiczny i wszechstronność CLEARFIL™ Universal Bond Quick sprawiają, że ten system wiążący jest moim pierwszym wyborem w wielu wskazaniach klinicznych, zwłaszcza przy naprawach minimalnie inwazyjnych. Doskonale łączy się z tkankami naturalnymi, jak i starym kompozytem (Ryc. 1), zazwyczaj nie ma konieczności całkowitego usuwania istniejącej odbudowy wymagającej naprawy lub modyfikacji. Opracowanie może być ograniczone wyłącznie do części kompozytowej, co pozwala na maksymalną oszczęśdność naturalnych tkanek.

Ryc. 1: CLEARFIL™ Universal Bond Quick tworzy mocne połączenie z zębiną, szkliwem oraz starym kompozytem.

Przypadek kliniczny:

W zależności od stanu istniejącej powierzchni uzupełnienia, protokół naprawy może być nieco inny. Podstawowe kroki są następujące:

PROTOKÓŁ 1: WARSTWA INHIBICJI TLENOWEJ NA POWIERZCHNI KOMPOZYTU

- Nie ma konieczności opracowywania powierzchni wypełnienia; w przypadku zanieczyszczenia krwią lub śliną wystarczy przepłukać wodą, osuszyć powietrzem i opcjonalnie nałożyć dodatkową warstwę systemu wiążącego.

- Można natychmiast nałożyć nową warstwę kompozytu.

PROTOKÓŁ 2: WARSTWA INHIBICJI TLENOWEJ USUNIĘTA Z POWIERZCHNI KOMPOZYTU

- Rozpocząć od przygotowania powierzchni kompozytu poprzez zukośnienie granicy jego przejścia.

- Wypiaskować jego powierzchnię przy użyciu piaskarki abrazyjnej (ścierniwo: tlenek glinu, wielkość cząstek: 27 mikrometrów lub μm).

- Świeżą powierzchnię kompozytu należy oczyścić za pomocą KATANA™ Cleaner (Kuraray Noritake Dental Inc.) lub wytrawić kwasem ortofosforowym.

- Gdy kompozyt jest starszy niż dwa tygodnie, jego powierzchnię należy wytrawić kwasem ortofosforowym.

- Nanieść uniwersalny system wiążący (zawierający silan, który pozwoli na chemiczne wiązanie z kompozytem).

- Nanieść nową warstwę kompozytu.

ZALECENIA KLINICZNE

1. PREPARACJA W OBRĘBIE KOMPOZYTU

W przypadku konieczności wymiany istniejącej odbudowy kompozytowej – na przykład ze względu na przebarwienia lub chęć zmiany koloru – możliwe jest usunięcie jedynie części kompozytu, pozostawiając resztę materiału w celu ochrony zdrowych tkanek zęba. Precyzyjną kontrolę nad ilością usuwanego i pozostawianego materiału umożliwia światło UV, dzięki któremu kompozyt staje się doskonale widoczny (Ryc. 2). Umożliwia to wyjątkowo oszczędne opracowanie wypełnienia (Ryc. 3).

Ryc. 2: Opracowywanie wypełnienia w świetle UV, dzięki któremu doskonale widać stary kompozyt.

Ryc. 3: Preparacja powierzchni wypełnienia za pomocą wierteł (wierteł diamentowych lub frezów).

2. ZWIĘKSZENIE ADHEZJI POPRZEZ PIASKOWANIE

Celem piaskowania naruszonego kompozytu (Ryc. 4) jest uzyskanie czystej mikroretencyjnej powierzchni sprzyjającej adhezji. Preferowany rozmiar cząstek tlenku glinu to 27 μm. Pozostałości po piaskowaniu można usunąć za pomocą kwasu ortofosforowego o stężeniu 37%, który po aplikacji należy dokładnie spłukać, a opracowywaną powierzchnię osuszyć (Ryc. 5a i 5b).

Ryc. 4. Abrazja powietrzna z cząstkami tlenku glinu (27 μm).

Ryc. 5a: Wytrawianie kwasem ortofosforowym. Zęby sąsiadujące zabezpieczone są taśmą teflonową.

Ryc. 5b: Dokładne płukanie w celu usunięcia kwasu ortofosforowego.

3. ZASTOSOWANIE SYSTEMU WIĄŻĄCEGO ZAWIERAJĄCEGO SILAN

W celu zwiększenia siły adhezji do starego kompozytu, zalecana jest aplikacja silanu na całą jego powierzchnię. Aplikacja silanu na zębinę nie jest wskazana, dlatego silan należy aplikować wyłącznie na powierzchnię kompozytu. Niestety może to być trudne lub niemożliwe w przypadku odsłoniętej zębiny. CLEARFIL™ Universal Bond Quick zawiera silan, więc ten dodatkowy krok można pominąć, co znacząco upraszcza procedurę (Ryc. 6a i 6b).
 

Ryc. 6a: Aplikacja CLEARFIL™ Universal Bond Quick na przygotowaną powierzchnię.

Ryc. 6b: Osuszenie delikatnym strumieniem powietrza.

4. W PRZYPADKU WĄTPLIWOŚCI OCZYŚĆ POWIERZCHNIĘ I ZASTOSUJ UNIWERSALNY SYSTEM WIĄŻĄCY.

Jeśli jeszcze na etapie odbudowy zauważymy defekty lub pęcherzyki powietrza w warstwie kompozytu, można je naprawić natychmiast. Obecność warstwy inhibicji tlenowej umożliwia nałożenie nowej warstwy kompozytu bez dodatkowych przygotowań. W przypadku zanieczyszczenia powierzchni śliną lub krwią (Ryc. 7a i 7b) lub niepewności co do rodzaju odsłoniętego podłoża (zębina, szkliwo czy kompozyt), należy odpowiednio oczyścić powierzchnię (np. KATANA™ Cleaner), następnie nanieść CLEARFIL™ Universal Bond Quick (Ryc. 8), po czym uzupełnić defekt nową warstwą kompozytu (Ryc. 9).

Ryc. 7a: Defekt powierzchni kompozytu znajdującego się blisko brzegu dziąsłowego, zanieczyszczonego krwią.

Ryc. 7b: Powierzchnia kompozytu po dokładnym wypłukaniu i wysuszeniu.

Ryc. 8: Aplikacja uniwersalnego systemu wiążącego.

Ryc. 9: Aplikacja materiału kompozytowego w celu uzupełnienia defektu.

5. POWTÓRNE WYKORZYSTANIE INDEKSU SILIKONOWEGO

Przy niewielkich naprawach można punktowo zastosować płynny kompozyt (Ryc. 10). Jeśli defekt powstał w obszarze zęba, który wcześniej odbudowaliśmy techniką Flow Injection, wystarczy wykorzystać przygotowany wcześniej indeks silikonowy, uzupełniając go płynnym kompozytem (Ryc. 11). Przykładowy efekt takiej naprawy przedstawiono na Ryc. 12 – zdjęcia wykonano przed ostatecznym wykończeniem i polerowaniem.

Ryc. 10: Rozprowadzanie płynnego kompozytu i usuwanie nadmiarów.

Ryc. 11: Wykorzystanie indeksu silikonowego w celu naprawy defektu wypełnienia.

Ryc. 12: Rezultat po iniekcji i polimeryzacji płynnego kompozytu.

Podsumowanie

Naprawa defektów w świeżo wykonanym wypełnieniu, zmiana koloru istniejącej odbudowy czy korekta kształtu może być prosta, pod warunkiem zastosowania odpowiednich materiałów i technik. Kluczowym elementem sukcesu z mojej perspektywy jest wybór właściwego systemu adhezyjnego, który upraszcza procedury i pozwala sprawnie je wykonać. Dodatkowo stosując się do przedstawionych wskazówek, pracujemy w sposób minimalnie inwazyjny i przewidywalny, tworząc solidne podstawy dla trwałej estetyki i funkcji.

Lek. dent. Michał Jaczewski

Michał Jaczewski ukończył Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu w 2006 roku i obecnie prowadzi prywatną praktykę w Legnicy. Specjalizuje się w stomatologii minimalnie inwazyjnej i cyfrowej. Jest założycielem Biofunkcjonalnej Szkoły Okluzji, prowadzi liczne wykłady i warsztaty, w których stawia na kompleksowe leczenie pacjentów.

• 19 maj 2025

KATANA Cleaner Zobacz produkt